Bibliyoterapi, kişinin duygusal sorunların anlaşılabilmesinde, yaşama uyum sorunlarının ele alınmasında ve kişinin içinde bulunduğu gelişim dönemlerine özgü gereksinimlerini tanıyabilmelerinde kullanılabilir.
Doğru zamanda, doğru bireyle, doğru kitabı buluşturmak olarak tanımlanabilenbibliyoterapi, okuma yoluyla tedavi demektir. Kitaplar ve diğer okuma materyallerinin, eğitim amaçlı CD ve DVD’lerin terapotik amaçlı kullanımı terapide çok önemlidir. Çünkü kişi elde ettiği bilgiyle, terapistin rehberliğinde kendi yaralarını saracaktır, istediği takdirde değişimini başarabilecektir. Bunu sağlıklı yapabilmesi için bilgiye ihtiyacı vardır. Kişi edindiği bilgilerle, yalnız başına olduğu kişisel mücadelesinde kendine destek olabilir. Aslında yapılan, doğru zamanda, doğru kişiyle, doğru kitabı buluşturarak, onun rahatlamasına yardımcı olabilmektir (Philpot,1997). Okunan bir kitapla danışanın kişiliği arasında dinamik bir ilişki kurulması ile başlayan süreç 3 evrede gerçekleşir. Bunlar,
- özdeşim ve yansıtma,
- arınma, temizlenme, rahatlama yani önceden yaşanmış travma yaratan olayların tekrar hatırlanarak heyecan boşalımıyla rahatlama (katarsis),
- içgörü ve bütünleşme olarak sıralanabilir. Bu evreler öncesinde terapistin iyi hazırlık yapması ve kitap seçimi aşamalarını yerine getirmesi gerekir.
Kişinin sorunlarını tanıyıp çözebilmesine bir yardım yaklaşımı olan bibliyoterapinin terapi sürecinde kullanım amacı; kitaplar, CD’ler ve DVD’ler aracılığı ile kişinin kendisini tanıyıp iç görü kazanabilmesine yardımcı olabilmektir. Bu yolla, kişinin kendi kişiliğini tanıyabilmesine yardımcı olunarak, onun, gelişimine katkıda bulunulurken, aynı zamanda bu yolla, kişiler arasında farklı bir iletişim süreci de başlatılmış olmaktadır. Çünkü kişi duygusal sorunlarıyla yüz yüze gelebilir ve olumlu değişimler yaşayabilir. Ayrıca kişi yaşamla ve yaşamda karşılaşılan sorunlarla baş edebilmeyi öğrenirken, kazanılan farklı bakış açıları sayesinde kendi iç dünyasındaki zedelenmelerin nedenlerini bularak, yaşadığı zedelenmeleri kendi kendine onarmaya, okuduğu kitapların ve seyrettiği DVD’lerin rehberliğinde başlayabilir. Bazen de okunanlar, kişinin fark edemediği, adını koyamadığı, gereksinimlerin farkına varılmasını ve bunların karşılanabilmesinin yollarını keşfetmesine yardımcı da olabilir. Örneğin, eski bir Hint öyküsü olan “Kör Adam ve Fil” öyküsü herkesin içinde bulunduğu dünyayı nasıl kendine göre algıladığını anlamasına yardımcı olan güzel bir öyküdür. Bu öyküde göremeyen bir grup insan, bir file dokunarak fili betimlemektedirler. Hepsinin tanımlaması birbirinden farklıdır. Çünkü kim filin bedeninin hangi bölgesine dokunursa o parçayı betimlemektedir. Kimine göre fil bir ağaç kütüğüdür, kimine göre ise bir hortumdur.
Forgan’a göre (2002) kişilerin problem çözme güçlerini artıran bibliyoterapi aşağıdaki amaçlara yönelik kullanabilir:
- Bibliyoterapi kullanılarak, bireyin, yaşamakta olduğu sorunun yalnızca kendi başına gelmiş bir sorun olmadığı, birçok kişinin de benzer sıkıntıları yaşamakta olduğu gerçeğini görebilmesi sağlanır.
- Yaşanan sorunların yalnızca tek bir çözümünün olmadığı, bireyin yaratıcı gücünü devreye sokarak çok çeşitli çözüm yollarına ulaşabileceğini görebilmesine yardımcı olunur.
- Kişinin sorununu daha özgürce ifade ederek yine daha özgürce tartışabilmesinin önü açılır.
- Kişinin sorununu yapıcı bir eylem planı hazırlayarak çözümlemesine yardımcı olunur.
- Kişinin olumlu bir benlik kavramı geliştirebilmesine katkıda bulunulur.
- Kişinin üzerindeki duygusal ya da bilişsel baskı hafifletilmeye ya da kaldırılmaya çalışılır.
- Kişinin kendini kabul edebilmesi için destek sağlanır.
- Kişinin kendi dışında bazı ilgi alanları oluşturabilmesine rehberlik edilir.
- Kişinin, çevresindeki insanların davranışlarını ve onları belli bir biçimde davranmaya güdülenen psikolojik güçleri tanıyabilmesine, ayrıca, kendi sahip olduğu anlama ve yorumlama gücünü geliştirmesine yardımcı olunur.
Sonuçta kişi bibliyoterapi çalışmalarıyla kendi yaşam öyküsünü yeniden yorumlayabilir, eksik bıraktığı yönlerini yakalayabilir, üzerinde değişiklikler yapma cesaretini gösterebilir ve okunan her öyküyle yeni ufuklara doğru yol alabilir. Bu nedenlerle kişiler daha çok okumalıdır, daha çok bilgilendirici CD ve DVD’ler izlemelidir. Çünkü acı çeken ve değişim isteyen her kişi, kendi öyküsünü yakalayabilir veya yaratabilir.
